ปัญหาของการไม่มีเป้าหมายชีวิต เปรียบได้กับการที่คุณสามารถใช้เวลาทั้งชีวิตไปกับการวิ่งขึ้นวิ่งลงไปทั่วสนาม
และทำคะแนนไม่ได้แม้แต่แต้มเดียว
– บิลล์ โคปแลนด์
คุณเคยรู้สึกไหมว่าตัวเองทำงานหนักมากแต่กลับย่ำอยู่กับที่? บางครั้งคุณพบว่าตัวเองมีพัฒนาการขึ้นเล็กน้อยในทักษะฝีมือหรือในด้านความสำเร็จเมื่อเทียบกับตัวเองเมื่อห้าหรือสิบปีก่อน หรือบางทีคุณต้องดิ้นรนเพื่อให้รู้สึกว่าตัวเองจะตอบสนองความทะเยอทะยานในไม่กี่ปีข้างหน้านี้ได้
ผู้คนจำนวนมากใช้ชีวิตไปกับการทำงานหนึ่งไปสู่อีกงานหนึ่ง หรือวิ่งวุ่นไปทั่วเพื่อทำอะไรให้สำเร็จมากขึ้นแต่กลับมีสิ่งที่ทำสำเร็จจริงๆ ได้เล็กน้อยเท่านั้น
การตั้ง ‘เป้าหมายที่ชาญฉลาด’ หรือ SMART Goals หมายความว่าคุณสามารถเข้าใจความคิดของตัวเองได้อย่างชัดเจน โฟกัสไปที่ความพยายาม ใช้เวลาและทรัพยากรที่ตัวเองมีได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมไปถึงเพิ่มโอกาสของความสำเร็จในชีวิต
ในบทความของเราวันนี้ จะพาทุกท่านไปรู้จักกับ SMART Goals ว่าคืออะไร และคุณจะสามารถใช้มันเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ต่างๆ ของตัวเองได้อย่างไร
SMART หมายถึงอะไร?
SMART คืออักษรย่อที่คุณสามารถใช้เป็นแนวทางการตั้งเป้าหมายได้
หลักเกณฑ์ทั่วไปนำมาจากแนวคิด ‘หลักการบริหารจัดการของปีเตอร์ ดรักเกอร์’ ซึ่งเป็นที่รู้จักครั้งแรกในนิตยสาร Management Review ฉบับเดือนพฤศจิกายน ปี 1981 โดยจอร์จ ที. โดแรน จากนั้นศาสตราจารย์โรเบิร์ต เอส. รูบิน (มหาวิทยาลัยเซนต์หลุยส์) ได้เขียนเกี่ยวกับ SMART ในบทความสำหรับสมาคมจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์กร เขาเริ่มใช้คำว่า SMART เพื่อนิยามถึงสิ่งที่แตกต่างกันไปตามแต่ละบุคคล
เพื่อให้มั่นใจว่าเป้าหมายของคุณนั้นชัดเจนและสัมผัสได้ แต่ละเป้าหมายควรจะ :
- Specific: มีความเฉพาะเจาะจง เรียบง่าย สมเหตุสมผล เป็นเป้าหมายที่สำคัญ
- Measurable: วัดผลได้ มีความหมาย มีแรงจูงใจ
- Achievable: ลงมือทำได้จริง สามารถทำสำเร็จได้
- Relevant: มีความเกี่ยวเนื่องกัน มีเหตุผล และมีทรัพยากร ตั้งอยู่บนฐานผลลัพธ์ที่ได้
- Time bound: กำหนดเวลาได้
ศาสตราจารย์รูบินยังเพิ่มเติมว่าบางที SMART นั้นต้องการการอัพเดทบ้างเพื่อสะท้อนความสำคัญของประสิทธิภาพและข้อเสนอแนะต่างๆ
อย่างไรก็ตามนักเขียนบางคนได้ขยายแนวคิดนี้ขึ้นเพื่อโฟกัสด้านอื่นเพิ่มเติม เช่น SMARTER โดยรวมเอาการประเมินผล (Evaluated) และการทบทวน (Reviewed) เข้าไปด้วย
วิธีการใช้แนวคิด SMART
นักธุรกิจชื่อ พอล เจ. เมเยอร์ นักเขียนและผู้ค้นพบแนวคิด ‘แรงจูงใจในความสำเร็จระดับสากล’ ซึ่งอธิบายลักษณะเฉพาะของ SMART Goals ในหนังสือของเขาเมื่อปี 2003 ชื่อว่า “Attitude Is Everything: If You Want to Succeed Above and Beyond.”
พวกเราจะลองมาดูว่าเขาได้นิยามวิธีการสร้าง พัฒนา และวิธีประสบความสำเร็จในเป้าหมายไว้ว่าอย่างไรบ้าง
1.มีความเฉพาะเจาะจง (Specific)
เป้าหมายของคุณควรชัดเจนและมีความเฉพาะเจาะจง มิฉะนั้นแล้ว คุณจะไม่สามารถรวบรวมความตั้งใจหรือรู้สึกถึงแรงจูงใจที่แท้จริงในการประสบความสำเร็จได้ เมื่อทำการร่างเป้าหมายจึงควรตอบ 5 คำถาม W นี้ให้ได้
- What: คุณต้องการประสบความสำเร็จเรื่องอะไร?
- Why: ทำไมเป้าหมายนี้จึงมีความสำคัญ?
- Who: ใครมีส่วนเกี่ยวข้องบ้าง?
- Where: สถานที่ในการดำเนินการตั้งอยู่ที่ไหน?
- Which: ทรัพยากรหรือข้อจำกัดอะไรที่เกี่ยวข้อง?
ตัวอย่าง
ลองจินตนาการว่าคุณทำงานเป็นเจ้าหน้าที่การตลาดและต้องการขึ้นเป็นหัวหน้าฝ่าย เป้าหมายที่เฉพาะเจาะจงอาจเป็น “ฉันต้องการทักษะและประสบการณ์ที่จำเป็นในการเป็นหัวหน้าฝ่ายการตลาดในองค์กร เพราะฉะนั้นฉันต้องสร้างหน้าที่การงานและทีมที่ประสบความสำเร็จ”
2.วัดผลได้ (Measurable)
การมีเป้าหมายที่วัดผลได้นั้นเป็นสิ่งสำคัญ เพราะคุณจะสามารถติดตามความคืบหน้าและยังคงมีแรงจูงใจต่อไปได้ การประเมินความคืบหน้าจะช่วยให้คุณสามารถโฟกัสที่เป้าหมาย เผชิญกับกำหนดเวลาและรู้สึกตื่นเต้นทุกครั้งที่เข้าใกล้ความสำเร็จ
เป้าหมายที่วัดผลได้อาจเริ่มจากคำถามเหล่านี้:
- มีค่าใช้จ่ายเท่าไร?
- มีปริมาณมากแค่ไหน?
- จะรู้ได้อย่างไรว่าประสบความสำเร็จ?
ตัวอย่าง
คุณอาจวัดเป้าหมายในการได้รับทักษะสำหรับการเป็นหัวหน้าฝ่ายการตลาด จากการเข้าร่วมการอบรมที่จำเป็นจนเสร็จสิ้นหรือได้รับประสบการณ์จากงานที่เกี่ยวข้องเป็นเวลาห้าปี
3. ลงมือทำได้จริง (Achievable)
เป้าหมายของคุณต้องมีความสมจริงและสามารถทำให้สำเร็จได้ หรืออีกนัยหนึ่งก็คือมันควรท้าทายความสามารถของคุณแต่ก็สามารถทำให้เกิดขึ้นได้ เมื่อคุณตั้งเป้าหมาย
คุณอาจมองไปถึงโอกาสหรือทรัพยากรที่ต้องใช้เพื่อทำให้คุณเข้าใกล้ความสำเร็จในอนาคต
เป้าหมายที่ลงมือทำได้จริงมักจะเริ่มด้วยคำถาม เช่น
- ฉันจะทำเป้าหมายนี้ให้สำเร็จได้อย่างไร?
- เป้าหมายนี้ตั้งบนฐานความเป็นจริงมากแค่ไหน เช่น ดูจากปัจจัยทางการเงิน เป็นต้น
ตัวอย่าง
คุณอาจต้องถามตัวเองว่าการพัฒนาทักษะที่จำเป็นเพื่อเป็นหัวหน้าฝ่ายการตลาดนั้นอยู่บนพื้นฐานความจริงหรือไม่ อาจมองจากคุณสมบัติหรือประสบการณ์เดิมที่คุณมี เช่น
คุณมีเวลามากพอจะเข้าอบรมจนเสร็จสิ้นไหม?
มีทรัพยากรที่จำเป็นหรือไม่?
คุณสามารถที่จะทำมันได้หรือไม่?
4. มีความเกี่ยวเนื่องกัน (Relevant)
สำหรับขั้นตอนนี้เป็นการทำให้แน่ใจว่าเป้าหมายนั้นเหมาะสมกับคุณและมีความเกี่ยวเนื่องกันกับเป้าหมายอื่นๆ พวกเราทุกคนต่างต้องการการสนับสนุนและความช่วยเหลือในการทำเป้าหมายให้สำเร็จ
แต่ก็เป็นสิ่งสำคัญที่ต้องสามารถควบคุมเหนือปัจจัยต่างๆ เหล่านั้นได้ ดังนั้นทำให้แน่ใจว่าแผนของคุณจะผลักดันคนอื่นๆ ไปข้างหน้าแต่คุณก็ต้องรับผิดชอบความสำเร็จของเป้าหมายของตัวเองด้วย
การหาว่าเป้าหมายนั้นมีความเกี่ยวเนื่องกันหรือไม่ คุณต้องตอบ ‘ใช่’ จากคำถามต่อไปนี้:
- มันดูคุ้มค่าหรือไม่?
- ถูกช่วงเวลาแล้วใช่ไหม?
- มันตรงกับความต้องการอื่นๆ หรือไม่?
- ฉันใช่คนที่จะก้าวไปถึงเป้าหมายนี้ไหม?
- สามารถใช้ได้ในสภาพเศรษฐกิจหรือสังคมปัจจุบันหรือไม่?
ตัวอย่าง
คุณอาจต้องการเพิ่มพูนทักษะเพื่อก้าวไปสู่ตำแหน่งหัวหน้าฝ่ายการตลาดในองค์กรของคุณ แต่นี่คือเวลาสำหรับการเข้าร่วมอบรมหรือยัง หรือจะเลือกที่จะเพิ่มเติมคุณสมบัติที่จำเป็นก่อน
คุณแน่ใจแล้วใช่ไหมว่าตัวเองเหมาะกับบทบาทหัวหน้าฝ่ายการตลาด คุณพิจารณาเป้าหมายของคู่สมรสบ้างหรือไม่
ตัวอย่างเช่น หากคุณต้องการเริ่มสร้างครอบครัว การเข้าฝึกอบรมต่างๆ จะต้องกินเวลาว่างของคุณ ซึ่งอาจทำให้เรื่องต่างๆ ยากขึ้นหรือไม่?
5.ผูกพันกับเวลา (Time-bound)
ทุกๆ เป้าหมายต้องการกำหนดเวลา ดังนั้นคุณต้องตั้งเส้นตายในการทำเป้าหมายต่างๆ เพื่อให้ตัวเองโฟกัสในการทำสิ่งต่างๆ ให้ก้าวหน้า หัวข้อนี้ของ SMART Goals จะช่วยให้สามารถจัดลำดับความสำคัญสำหรับเป้าหมายระยะยาวได้
การกำหนดเวลามักถามด้วยคำถามเหล่านี้:
- เมื่อไร?
- ฉันสามารถทำอะไรได้บ้างในหกเดือนต่อจากนี้?
- ฉันสามารถทำอะไรได้บ้างในหกสัปดาห์ต่อจากนี้?
- ฉันสามารถทำอะไรได้บ้างในวันนี้?
ตัวอย่าง
การเพิ่มพูนทักษะสำหรับเป็นหัวหน้าฝ่ายการตลาดอาจต้องการการฝึกฝนหรือประสบการณ์ ตามที่เรากล่าวไปก่อนหน้านี้ คุณต้องใช้เวลานานแค่ไหนในการเรียนรู้ทักษะเหล่านั้น?
หากคุณต้องการเข้าอบรมคุณก็ต้องทดสอบว่าตัวเองมีคุณสมบัติหรือไม่ มันเป็นสิ่งสำคัญที่คุณต้องให้กรอบเวลาตามความเป็นจริงสำหรับทำเป้าหมายเล็กๆ น้อยๆ ให้สำเร็จ เพื่อนำไปสู่ความสำเร็จในเป้าหมายใหญ่ๆ ต่อไป
ข้อดีและข้อเสียของการตั้งเป้าแบบ SMART Goals
SMART นั้นมีประสิทธิภาพในการทำให้คุณมองเห็นเป้าหมายต่างๆ ได้อย่างชัดเจน สามารถโฟกัสกับจุดมุ่งหมายและมีแรงจูงใจเพื่อทำเป้าหมายนั้นให้สำเร็จได้ นอกจากนี้มันยังช่วยเพิ่มความสามารถเพิ่มแรงใจในการกำหนดวัตถุประสงค์ต่างๆ และกำหนดวันที่ต้องการให้สำเร็จอีกด้วย
ทุกคนสามารถนำหลัก SMART Goals ไปปฏิบัติตามได้ง่ายในทุกที่โดยไม่ต้องการเครื่องมือพิเศษหรือการฝึกฝนใดๆ มาก่อน
การตีความได้หลากหลายของ SMART นั้นหมายความว่า อาจทำให้มันสูญเสียประสิทธิภาพหรือเกิดการเข้าใจผิดในความหมายที่แท้จริงได้ อีกทั้งบางคนก็มีความเชื่อว่า SMART ไม่เหมาะกับเป้าหมายระยะยาวเพราะขาดความยืดหยุ่นและความคิดสร้างสรรค์
เคล็ดลับ
SMART เป็นเครื่องมือที่ดีสำหรับการวางแผนหรือการตั้งเป้าหมาย ในขณะที่มีการตีความเรื่องอักษรย่อที่หลากหลายทั้งความเฉพาะเจาะจง การวัดผลได้ ทำให้สำเร็จได้ มีความเกี่ยวเนื่องกันและเรื่องความผูกพันกับเวลา
เมื่อคุณใช้แนวคิด SMART คุณสามารถสร้างเป้าหมายที่ชัดเจน สามารถทำได้จริงและมีความหมายขึ้นได้ นอกจากนี้ยังสามารถพัฒนาแรงจูงใจ แนวทางปฏิบัติและการสนับสนุนที่ต้องการเพื่อทำให้สำเร็จได้
การประยุกต์ SMART Goals ในชีวิตประจำวัน
บางครั้งคุณอาจฝันบ่อยๆ ว่าอยากไปเที่ยวรอบโลก แต่มันก็ไม่เคยเกิดขึ้น คุณอาจจะบอกตัวเองว่าเป็นเพราะคุณไม่มีเวลาหรือเงินและบางทีอาจผลัดไปเป็นปีหน้า
ลองตั้งเป้าหมายแบบ SMART Goals เพื่อช่วยให้เป้าหมายการท่องเที่ยวของคุณมีความเจาะจงมากขึ้น สามารถวัดผลได้ ทำได้จริง มีความเกี่ยวเนื่องกับเป้าหมายอื่นๆ และผูกพันกับกำหนดเวลา
คุณอาจพบเหตุผลที่แท้จริงว่าทำไมคุณถึงไม่เคยได้ออกเดินทาง อาจเพราะแผนการของคุณไม่ชัดเจนหรือเกินจริงมากไป ลองปรับเปลี่ยนทัศนคติใหม่ให้เข้ากับแนวคิด SMART Goals และนี่ก็คือตัวช่วยที่จะทำให้ความฝันของคุณกลายเป็นจริง
